نقد مقاله – آشنايي با روش ها و الگوهاي عملي داوري مقالات علمي

نقد مقاله : چگونه يک مقاله علمي را نقد و داوري کنيم؟

نقد مقاله و داوري مقالات علمي مهارتي است که درک اصول ، اَشکال و عملکردهاي آن براي رشد و حفاظت از اطلاعات علمي جهاني و رشد رزومه منتقد اهميت بسزايي دارد. نقد و ارزيابي و داوري مقالات علمي مبنايي براي يک بررسي جامع و کاملاً ساختاريافته تشکيل مي دهد که در آن مي توانيد در همکاري با يک مجله علمي يا زورنال تخصصي در مورد کيفيت، نوآوري و اهميت يک مقاله پژوهشي اظهارنظر کنيد. همچنين مي توانيد نقض احتمالي اصول و پرنسيب هاي اخلاقي را که بايد در مقالات علمي رعايت شود تشخيص دهيد.

نقد مقاله در نظر اول ممکن است دلهره آور به نظر برسد اما واقعا اينطور نيست – منابع و متخصصان زيادي وجود دارند که مي توانيد از آنها براي انجام کار کمک بگيريد، از جمله:

• دوره هاي آموزشي داوري مقالات و کارگاه هاي حضوري


• الگوهاي مورد استفاده در داوري مقالات


• گزارش هاي نمونه داوري مقالات از داوران خبره


• نقد و بررسي و داوري مشترک مقالات علمي (به اشتراک گذاري کار بررسي و ارزيابي مقاله با يک محقق ارشد) 


• ساير منابع ، وبلاگ ها و رهنمودهاي بررسي و نقد داوري مقالات علمي

ما به نوبه خود ذيلا به هر يک از اين موارد مي پردازيم ، اما عجالتا: خيلي کوتاه و سريع به اين موضوع مي پردازيم که اصولا چرا يادگيري نقد و ارزيابي و داوري مقالات علمي بسيار مهم است.

چرا نقد مقاله و داوري مقالات علمي را بياموزيم؟

داوران و ويراستاران مقالات علمي دروازه بانان ادبيات تحقيقاتي هستند که براي مستند سازي و انتقال اکتشافات انسانها به يکديگر مورد استفاده قرار مي گيرد. بنابراين ارزيابان مقالات نياز به درک درستي از نقش و تعهدات خود براي اطمينان از يکپارچگي اين روند و کمک به تداوم تحقيقات با کيفيت بالا و جهت کمک به محافظت از جامعه در برابر يافته هاي نادرست و گمراه کننده پژوهشي دارند.

آموختن بررسي و نقد مقالات همچنين گام مهمي در بهبود پيشرفت حرفه اي خود شما به عنوان يک پژوهشگر است.

شما با يادگيري نقد و داوري مقالات به نويسنده بهتر و موفق تر با آثار منتشر شده بيشتري بدل خواهيد شد زيرا اين کار امتياز مهمي را به شما اعطا مي کند. با پذيرش درخواست هاي بررسي و داوري مقالات علمي، به تدريج پي مي بريد که ويراستاران مجلات علمي- تخصصي به دنبال چه چيزي هستند، ضمن آنکه در جريان تحقيقات جديد و روش هاي بهينه  در زمينه فعاليت خود قرار مي گيريد.

دوره هاي آموزشي نقد مقاله و داوري مقالات علمي در کارگاه هاي حضوري

قويا تاکيد مي کنم که با عضويت در يک دوره يا کارگاه ، مفاهيم اصلي بررسي نقادانه مقالات علمي را فرا بگيريد. شما مي توانيد در کارگاه هاي حضوري شرکت کنيد و يا با عضويت در شبکه هاي آنلاين، با داوران و ويراستاران باتجربه ارتباط برقرار کنيد. به عنوان مثال ، موسسه  Sense about Sience همه ساله کارگاه هاي آموزشي بررسي و نقد مقالات علمي ارائه مي دهد. براي ارائه اطلاعات بيشتر در مورد آنچه در اين گونه دوره ها ارائه مي شود، برخي محققان اين گونه موسسات تجارب خود از شرکت در اين نوع کارگاه ها را به با متقاضيان به اشتراک مي گذارند.

همچنين بسياري دوره هاي آنلاين بصورت رايگان برگذار مي شوند که آکادمي Publons يکي از آنهاست. آکادمي Publons از طريق ايجاد تجارب عملي ، صلاحيت هاي اصلي نقد علمي را به شما مي آموزد. شما تمام مفاهيم اصلي بررسي و داوري مقالات علمي را در اين موسسات مي آموزيد و سپس بلافاصله مي توانيد با راهنمايي مربي خود شروع به نوشتن نقد بر مقالات علمي پيش از چاپ يا حتي داوري مقالات علمي منتشر شده را آغاز کنيد.

الگوهاي کاربردي در نقد مقاله و داوري علمي

الگوهاي نقادي مقالات علمي راهکاري مفيد و قابل استفاده در کار بر روي مقالات هستند. مثلا به عنوان بخشي از فعاليت هاي رايگان آکادمي Publons، شما به يک الگوي جامع دسترسي خواهيد داشت که مي توانيد آن را دانلود و براي بررسي و نقد هر مقاله علمي  از آن استفاده کنيد. اين الگو نکاتي را که بايد براي بررسي همه جنبه هاي نسخه پيش از چاپ يک مقاله مورد توجه قرار دهيد، از جمله چکيده ، روش ها و نتايج ، ارائه مي دهد. همچنين به شما مي آموزد که چگونه بررسي خود را ساختار بندي کنيد و شما را درمورد نقاط قوت و تأثير کلي مقاله اي که در دست داريد به فکر مي اندازد.

• الگوهاي آکادمي Publons (نيازمند پيوستن به دوره رايگان )


• الگوهاي نقد مقاله موسسه PLoS


• راهنماي نقد مقالات موسسه Wiley’s (به آن معنا الگو نيست، بلکه بيشتر يک راهنماي کامل با سوالاتيست که بايد در خواندن بار اول و دوم يک مقاله در نظر بگيريد).

فراتر از پيروي از الگوها ، لازم است از سردبير مجله اي که کار بررسي و نقد مقاله را برايش انجام مي دهيد بخواهيد و يا سيستم مديريت داوري مقالات مجله را بررسي کنيد تا بفهميد آيا لازم است از يک ساختار رسمي يا مخصوص براي بررسي مقالات آن ژورنال خاص پيروي کنيد يا خير. اگر چنين رويکرد مشخصي وجود ندارد ، سعي کنيد از سردبير مثالهايي درباره ساير روش هاي نقد و بررسي انجام شده براي ژورنال  بخواهيد تا درک درستي از انتظاراتي که از شما دارند به شما بدهد.

مثال هايي از نقد مقاله و ارزيابي و داوري مقالات علمي

با يادگيري از متخصصان ، سعي کنيد اين ادراک را بدست آوريد که يک گزارش سازنده از بررسي نقادانه مقاله علمي چه فرم و مشخصاتي دارد.

در اينجا نمونه هايي از نقد مقالات علمي، قبل و بعد از انتشار آنها آورده ايم تا راهنمايي هايي را براي اولين بررسي هاي نقادانه تان از مقالات علمي ارائه دهيم. برخي از اينها نقدهاي شفافي هستند، به اين معني که کل فرآيند باز و قابل مشاهده است- از بررسي اوليه و پاسخگويي (به نويسنده) تا ويرايش و تجديد نظرها و تصميم نهايي براي انتشار. مي توانيد ابتدا به پايين اين صفحات برويد تا بررسي هاي اوليه را ببينيد و سپس براي خواندن پاسخ هاي ويراستار و نويسنده به لينک هاي بالاتر را ببينيد.

• نقد و داوري مقاله پيش از چاپ: Patterns and mechanisms in instances of endosymbiont-induced parthenogenesis


• نقد و داوري مقاله پيش از چاپ: Can Ciprofloxacin be Used for Precision Treatment of Gonorrhea in Public STD Clinics? Assessment of Ciprofloxacin Susceptibility and an Opportunity for Point-of-Care Testing


• نقد و ارزيابي شفاف: Towards a standard model of musical improvisation


• نقد و ارزيابي شفاف: Complex mosaic of ual dichromatism and monochromatism in Pacific robins results from both gains and losses of elaborate coloration


• نقد و داوري مقاله پس از چاپ: Brain state monitoring for the future prediction of migraine attacks

سايت F1000 نيز ليستي خوبي از نظرات متخصصان نقد و ارزيابي مقالات در رابطه با جنبه هاي مختلف گزارش بررسي و نقد مقاله گردآوري کرده است.

نقد مقاله و ارزيابي مشارکتي مقالات

نقد اشتراکي (به اشتراک گذاشتن نقد مقالات علمي با محققان ارشد) يکي از بهترين راهها براي يادگيري نحوه نقادي و ارزيابي مقالات علمي است زيرا دست بازي در فهم عملي فرآيند بررسي مقالات به محققان مي دهد.

در مقاله اي که اخيراً در مجله دانشمند (The Scientist) منتشر شده ، تيم موسسه (Future of Research) (آينده تحقيقات) استدلال مي کنند که بررسي مشارکتي مقالات مي تواند تجربه اي ارزشمند در يادگيري نحوه نقد و ارزيابي مقالات علمي باشد، به شرطي که به درستي و با شفافيت انجام شود.

دليل نياز به تاکيد بر نحوه اجراي ارزيابي مشارکتي مقالات اين است که اين روش نيز نقاط ضعف خود را دارد. اين روش مي تواند موجب غفلت محققان تازه کار از مفاهيم اصلي بررسي و ارزيابي مقالات شود (اگر از شما خواسته شده است به نمايندگي از يک همکار يا پژوهشگر ارشد  مقاله اي را نقد و ارزيابي و داوري کنيد، مطمئن شويد که از تلاش خود شناسايي و اعتبار کافي بدست مي آوريد). آکادمي Publons از اين لحاظ کاملاً کاربردي است. اين دوره دانش پژوهان را مم مي کند تا با تمرين و کسب مهارت در ارزيابي مقالات واقعي و کار با استاد راهنماي خود جهت دريافت بازخورد از کارشان، در زمينه نقد مقاله و بررسي و داوري مقالات علمي تجربه کسب کنند. پس از اتمام دوره ، استاد راهنما دانش پژوهان را تأييد مي کند، که در مراحل بعد براي آغاز فعاليتشان در برابر سردبيران برتر رشته خود در بخش پذيرش مقاله جهت ارزيابي پيش از چاپ در مجلات علمي و ژورنالهاي تخصصي قرار مي گيرند تا صلاحيت و آمادگي خود را براي همکاري با ژورنال نشان دهند.

منبع: ISIpapers.com

نقد مقاله – آشنايي با روش ها و الگوهاي عملي داوري مقالات علمي و

نقد مقاله – آشنايي با روش ها و الگوهاي عملي داوري مقالات علمي

پيشگيري از سرقت ادبي مقاله – راهکارهاي جلوگيري از پلاجريسم